Jawel, whisky van Nederlandse bodem is zeker de moeite waard om te proberen volgens whiskykenners. En ook zeker die van distilleerderij De Lepelaar op Landgoed De Bonte Belevenis. ‘Veel mensen hebben geen idee hoeveel moois er hier gemaakt wordt,’ vindt Dennis Mulder, voorzitter van het panel van whiskykenners van het Algemeen Dagblad.
Pas halverwege de jaren ’90 komt de whiskyproductie in Nederland langzaam op gang. Het staat dus nog in de kinderschoenen. Schotse stokers hebben honderden jaren kennis en ervaring. Daarnaast heeft whisky tijd nodig. De drank moet jaren rijpen voordat je de markt kunt veroveren. Volgens de panelleden van het AD verdient de ‘relatief onbekende Texelse whisky een diepe buiging’. Veel lof dus voor de kleine distilleerderij op het Landgoed bij Den Hoorn. ‘Wie denkt er nog aan Schotland?’ grapt voorzitter Dennis Mulder.
Joscha Schoots is de meester-stoker van de Texelse Whisky. In de distilleerderij De Lepelaar op Landgoed De Bonte Belevenis is hij er al lang mee bezig. ‘Het is een jarenlang proces. Van huis uit ben ik bierbrouwer, maar door Willem Ham van Het Kompas – een grote liefhebber en kenner van whisky – werd ik aangestoken. Ik heb veertig ‘proefjes’ gemaakt met eigen receptuur. Nog niet in een eikenvat, maar op eikenhouten snippers. Anders werd het veel te veel. Dan is het wachten. Een whisky moet minstens drie jaar en één dag rijpen. Toen we gingen proeven, kregen we zoveel publiciteit. Dat was in 2013. Hart van Nederland, kranten, radio, ze waren allemaal nieuwsgierig. Zo kwam er al direct de vraag naar Texelse Whisky. Om dan echt te beginnen is er veel budget nodig. Grondstoffen, een distilleerketel, vaten en opslagruimte. De eerste tien jaar ben je alleen maar aan het investeren. Gelukkig vonden wij zeshonderd aandeelhouders en in 2017 kregen zij de eerste flessen echte Texelse Whisky.’
Wat de whisky van distilleerderij De Lepelaar zo bijzonder maakt zijn allereerst de grondstoffen. Speciaal voor de Landgoed de Bonte Belevenis verbouwt een boer op Texel triticale. Dat is een kruising tussen rogge en tarwe. Het heeft minder zetmeel dan moderne graansoorten, maar veel meer smaak. ‘Dat gebruiken wij in ons bier, brood en dus de whisky. Kleine details maken het verschil. De vaten worden ook speciaal uitgezocht. We hebben net vaten uit Spanje binnen, waar verschillende sherry’s in hebben gezeten. Die eiken vaten hebben veel invloed op het eindproduct. Uiteindelijk is ieder vat whisky dus ook net iets anders van smaak.’
Een wel heel bijzondere whisky van De Lepelaar is een variant met graan dat is gerookt op zeewier. ‘Ik heb wat zeewier uit de Waddenzee gehaald en ben het gaan roken, net zoals je met vis kunt doen. Het heeft zo goed uitgepakt, binnen no-time was het uitverkocht. En tsja, voor een goede whisky moet je geduld hebben, dus het duurt nog even voordat deze weer beschikbaar is. Nu hebben we uiteraard ook andere lekkere whisky’s, uitsluitend te koop op Texel. Of in onze webshop trouwens. Om de vraag te kunnen bijhouden zijn we vorig jaar weer een crowdfund-actie gestart. We hebben er twee nieuwe distilleerketels bij en meer opslagruimte. Als liefhebbers er meer van willen weten, we bieden een rondleiding met proeverij aan, met een kijkje in de keuken. Of loop eens binnen bij Whiskybar Het Kompas in Den Hoorn, daar staan meer dan tweeduizend whisky’s. Je kijkt je ogen uit. Overigens is al onze whisky daar ook per glas te bestellen.’
Joscha is in Ierland en Schotland geweest en ziet een gelijkenis tussen deze whiskylanden en Texel. ‘Dat ruige, dat hebben we hier ook. Hier gebruiken we tuunwallen in plaats van stenen muurtjes om weilanden van elkaar te onderscheiden. En in de duinen achter ons landgoed lopen Schotse Hooglanders,’ lacht hij. ‘Het heeft wel degelijk invloed waar je je whisky laat rijpen. Boffen wij even dat onze distilleerderij op een van de mooiste plekjes van Nederland staat…’
