Bij binnenkomst in het huis van Paul Dekker in Den Hoorn is het net alsof je een museum binnenloopt. Alles wat hier ligt heeft hij gevonden op het Texelse strand. Je zou een boek kunnen vullen met zijn bijzondere vondsten en de verhalen erachter.
Paul gaat er veel op uit met zijn metaaldetector. Vooral op De Hors komt hij vaak, waar een hoop overblijfselen uit de Tweede Wereldoorlog liggen ‘begraven’. Zo vond hij er een Royal Marine Cartridge Box Badge, een Engelse badge uit 1799 waar nog maar twee originelen van zijn in de wereld. Zilver van de Inca’s uit Bolivia en Peru die in de VOC-tijd voor onze kust terecht zijn gekomen, stenen waar de neanderthalers nog mee hebben gewerkt, er ligt veel bijzonders op het Texelse strand. Als vrijwilliger bij de Archeologische Dienst kan hij veel onderzoek doen naar zijn vondsten, waardoor Paul achter bijzondere ontdekkingen komt en de mooiste verhalen kan vertellen. ‘Zo ben ik met diverse Amerikaanse en Engelse families in contact gekomen van jonge soldaten die hier zijn gesneuveld in de Tweede Wereldoorlog. Dankzij mijn vondsten hebben zij een herdenkingsplek voor hun familielid.’
Victoriaanse munt
Pauls’ opa Cees Dekker was een beroemde jutter en leerde hem hoe hij goed moet zoeken. ‘Zo leerde mijn opa me bijvoorbeeld een gulden vast te houden tijdens het zoeken, dan zijn je hersenen gefixeerd op een soortgelijk voorwerp. Zo heb ik veel bijzondere muntstukken gevonden, bijvoorbeeld een Victoriaanse munt uit 1883. Er zat geen krasje op, niks! Dat is dan een hoop waard. Stenen en botten vind ik ook altijd bijzonder, daarvoor moet je goed kijken. Een mammoetbeen zou je zo voorbijlopen. Pas als je beter kijkt, zie je wat het is. Tegenwoordig vind ik veel barnsteen op het strand, een bijzondere fossiele hars die door zandsuppletie op ons strand terechtkomt.’
Barnsteen
Over deze bijzondere steensoort – een versteende hars van naaldbomen – kan Paul ook veel vertellen. ‘De wereld bestaat uit verhalen, ik houd ervan om ze te vertellen. Al sinds de Steentijd wordt barnsteen beschouwd als een kostbare halfedelsteen. Hoe leuk dat we het nu met enige regelmaat vinden hier op Texel. Barnsteen werd al ver voor onze jaartelling gebruikt als sieraad. In prehistorische graven zijn er kralen gevonden, het eerste sieraard dat ooit door de mens werd gebruikt. In de Middeleeuwen hielden wetenschappers er de vreemdste ideeën op na. Zo zou barnsteen als gestold petroleum in de zee zijn ontstaan, of gestold schuim zijn van walvissen. Ook werd er gedacht aan gestolde honing. Pas in 1757 werd door een Russische geleerde de ware aard van barnsteen achterhaald. Soms zitten er zichtbaar kleine beestjes in, die ooit zijn gevangen in de hars.’
‘De wereld bestaat uit verhalen’
Geneesmiddel
Sieraden uit de Steentijd – denk aan kralen, amuletten, knopen en kettingen – van barnsteen zijn voorbeelden van archeologische vondsten, die ook vandaag de dag nog gebruikelijk zijn als sieraard. ‘De oudste vondst in Nederland is een hoofdband van barnstenen kralen van ongeveer 6200 naar oud. Barnsteen heeft niet alleen een eeuwenoude historie als sieraard, maar ook als geneesmiddel. De Grieken en Romeinen geloofden in de heilzame kracht, ze hielden het in hun handen wegens de verkoelende en rustgevende werking. Ook werd het vermalen tot poeder en in zalfjes en druppels gestopt. Oost-Europese joden droegen het om ouderdomskwalen tegen te gaan.’ Tegenwoordig wordt barnsteen nog altijd gebruikt tegen jicht en reuma en wordt barnsteenzuur verwerkt in verschillende medicijnen. Ook wordt het gebruikt als lak voor bijvoorbeeld violen.
Kleuren
De kleuren van barnsteen lopen uit van geelwit tot donkerbruin. Soms worden wijnrode kleuren aangetroffen. Ook geelachtige en groene barnsteen wordt gevonden, dat ontstaat door ingesloten algen. ‘Vroeger werd barnsteen door geliefden aan elkaar geschonken. Veranderde de kleur en werd die donkerder – wat meestal gebeurt – dan was de liefde toegenomen. Verbleekte de steen, dan was dat een teken van verkoeling. Leuk he, hoe je zo op eeuwenoude verhalen tegenkomt, alleen maar doordat je stenen vindt op het strand. Ik houd ervan.’
Heb je ook iets bijzonders gevonden op het Texelse strand? Deel het met ons via Instagram met de hashtag #txnu of mail
