Het meest ongerepte stukje Texel
Op minder dan twee kilometer ten zuidwesten van Texel, iets westelijk van het Marsdiep, ligt een uniek natuurgebied: het onbewoonde eiland Noorderhaaks. Nog geen twee meter hoog is de zandplaat, maar dat is genoeg om alleen bij superstormvloed onder te lopen. En dus is het een echt eiland.
Dit stukje Texels grondgebied, dat door de eilanders zelf Razende Bol wordt genoemd, meet bij laag water zo’n vier vierkante kilometer. Bij hevige storm loopt de zandplaat soms helemaal onder. Zo woest en ruig als het er aan toe gaat bij zwaar weer, zo verstild en zelfs een beetje woestijnachtig is het er op warme, zomerse dagen. Verder is er niets op de Razende Bol. Alleen zand. En zeehonden en vogels. Veel zeehonden en vogels…
De Razende Bol is ontstaan doordat water uit de Waddenzee bij eb stuit op de opkomende vloed vanaf de Noordzee. De stromingen botsen als het ware op elkaar en het zand in het water bezinkt. De zandplaat verandert voortdurend van plaats en omvang, als een soort wandelend landschap. Momenteel rukt ‘de Bol’ per jaar wel honderd meter op in noordoostelijke richting. Ooit was in dit gebied een vergelijkbare zandplaat met de naam Onrust. Deze plaat groeide eind negentiende eeuw vast aan Texel. Of dat ook met de Razende Bol zal gebeuren is onzeker. De stroming in vaargeul het Molengat, tussen Texel en de Razende Bol, lijkt daarvoor vooralsnog te sterk.
Kraamkamer
De Razende Bol is belangrijk als rustgebied én kraamkamer voor twee soorten zeehonden: de gewone zeehond en de grijze zeehond. De grijze zeehond werpt haar jongen in de winter, de gewone zeehond in de zomer. Het eilandje is daarnaast een belangrijke rust- en broedplaats voor vogels. Bijna het hele jaar fungeert het als tussenstop voor grote aantallen trekvogels. Meeuwen, eidereenden, aalscholvers, slechtvalken, wulpen en stelt- en strandlopers rusten er uit en verzamelen er voedsel voor hun trek verder zuid- of juist noordwaarts. Onder de vogels die er broeden vind je onder meer bontbek- en strandplevieren en dwergsterns. De broedende vogels hoeven hier niet te vrezen voor roofdieren als vossen, die komen op de Razende Bol niet voor. Dat betekent niet dat de nesten veilig zijn, want bij een flinke storm loopt de zandplaat soms helemaal onder. Het gebeurt vrijwel iedere broedtijd wel een keer. Dan zijn alle legsels alsnog verloren en moeten de vogels opnieuw beginnen…
Do’s and don’ts
Niet alleen dieren vinden de Razende Bol aantrekkelijk. Het eilandje is een populaire bestemming voor boottochtjes vanuit de plezierhavens van Den Helder en Oudeschild. Op zomerse dagen kan het er behoorlijk druk zijn. Om de natuur in het algemeen en zogende zeehonden en broedende vogels in het bijzonder niet te verstoren, is de noordkant van het eiland voor publiek afgesloten. Natuurstichting Landschap Noord-Holland Noord heeft een website gemaakt met do’s and don’ts: www.razendebol.info. Daar vind je ook meer info, een plattegrond en een mooi filmpje.
Johannes/Johanna
In december 2012 spoelde er op de Razende Bol een enorme nog levende bultrug aan. Misschien herinner je je het verhaal nog: bultrug Johannes die later Johanna bleek. Heel Nederland was in rep en roer. Een paar dagen later landde er zeshonderd meter verderop ook nog een dode potvis. Deze bleek bij ontleding 83 kilo ambergris in zijn darmen te hebben, een zeer zeldzame, kostbare stof, die wordt gebruikt in de parfumindustrie. Natuurcentrum/zeehondenopvang Ecomare verkocht het spul later voor – naar verluid – een bedrag tussen een half en één miljoen euro.
Die Razende Bol – Ein unberührtes Stück Texel
Die Razende Bol, auch Noorderhaaks genannt, ist eine unbewohnte Sandbank südwestlich von Texel. Sie verändert ständig ihre Form und dient als wichtige Brut- und Raststätte für Vögel sowie als Kinderstube für Seehunde. Aufgrund der starken Strömung bleibt sie isoliert. Besucher kommen oft mit Booten, doch zum Schutz der Natur sind einige Bereiche gesperrt. 2012 strandete hier der berühmte Buckelwal „Johannes“, der später als „Johanna“ identifiziert wurde.
The Razende Bol – Texel’s Wildest Spot
The Razende Bol, or Noorderhaaks, is an uninhabited sandbank southwest of Texel, constantly shifting due to currents. It serves as a crucial breeding and resting area for birds and seals. Though popular for boat trips, parts are closed to protect wildlife. In 2012, the stranded humpback whale "Johannes," later identified as "Johanna," made headlines. A nearby sperm whale also carried rare, valuable ambergris in its stomach.
